چگونه یک عصای کوهنوردی مناسب انتخاب کنم؟

چگونه یک «عصای کوهنوردی» مناسب انتخاب کنم؟

یکی از وسایل ضروری از چک لیست وسایل کوهنوردی، باتوم (باتون) یا عصای کوهنوردی است. البته این باتوم‌ها برای فعالیت‌های مختلفی استفاده می‌شوند، از صعود به کوه گرفته تا پیمایش‌های طبیعت گردی و خانوادگی.

اگر به هر دلیلی قصد خرید باتوم کوهنوردی را دارید، ما در این نوشته از مزایا و معایب استفاده از عصای کوهنوردی گفتیم.

هر کدام از اجزای باتوم را به طور جداگانه بررسی کردیم و ویژگی‌هایشان را مقایسه کردیم.

در آخر هم چند برند معتبر خارجی و ایرانی که امتحان خود را پس داده‌اند به شما معرفی کردیم.

پس تا انتها همراه ما باشید.

در این نوشته می‌خوانید:

عصای کوهنوردی؛ استفاده کنیم یا نکنیم؟

قطعاً استفاده از باتوم بهتر از استفاده نکردن آن است. با استفاده از عصای کوهنوردی به‌جای ۲ نقطه اتکا (پاهایتان)، دست‌ها هم اضافه شده و ۴ نقطه اتکا خواهید داشت و باعث می‌شود که:

• تعادل شما برای گام برداری هنگام حمل بار و کوله‌های سنگین حفظ می‌شود.
• فشارِ وزن بدن روی پاها و زانوها کم می‌شود. ۱۵ تا ۳۰ درصد وزن بدن به دست‌ها منتقل می‌شود که باعث می‌شود کمردرد، زانو درد و دردهای کف پا از بین رفته یا به شدت کاهش میابد.
• از آسیب رساندن به عضله‌ها جلوگیری می‌کند وهمین باعث بهبود انگیزه فرد و مداومت به ورزش کردن در طولانی‌مدت می‌شود.
• می‌توانید انرژی‌تان در طول مسیر به‌خصوص کوهنوردی‌های طولانی مدیریت کنید.
• استفاده‌های ابتکاری دیگر: برای تکیه دادن به آن موقع استراحت، دفاع از خود دربرابر حیوانات وحشی و…

در کنار مزایای گفته شده، معایبی هم دارد. اگر شما نحوه استفاده صحیح از آن را ندانید و یا به‌طور مداوم از آن استفاده کنید باعث می‌شود که:

• با استفاده نادرست از باتوم، کشیدگی در اندام‌ها زیاد می‌شود و درد زیادی را احساس خواهید کرد.
• استفاده مداوم از باتوم توانایی هماهنگی اعضای بدن را مختل می‌کند. خصوصاً در مناطق صعب العبور که امکان استفاده از عصا میسر نیست.

معرفی اجزای اصلی عصای کوهنوردی و ویژگی‌های آن

• بند حمایت:

تسمه‌ای قابل تنظیم که نیروی وزن را روی مچ دست تقسیم کند.

• دسته باتوم:

آن را در دست می‌گیرند. دو عامل جنس و طراحی مطابق با آناتومی دست در انتخاب دسته باتوم موثرند.

جنس آن از پلاستیک، فوم ویا چوب‌پنبه است که  دسته‌ی ساخته‌شده از چوب‌پنبه یا فوم علاوه بر نرمی و راحتی، هنگام تعریق از لیز خوردن عصا جلوگیری می‌کند.

جنس پلاستیکی برای صعودهای زمستانه که از دستکش استفاده می‌شود، مناسب‌ترند.

دسته می‌تواند صاف یا عصایی باشد.

• بدنه اصلی:

باتوم‌ها به دو دسته‌ تقسیم می‌شود: ۱. غیرقابل تنظیم (ثابت) ۲. با قابلیت تنظیم طول(تلسکوپی)

باتوم‌های با طول ثابت بیشتر برای اسکی و صعودهایی که تنها طول یکسانی از باتوم را نیاز دارید، مناسب است.

باتوم‌های قابل تنطیم از دو یا سه قسمت تشکیل شده است. این قسمت‌ها به صورت کشویی و دو به دو داخل هم فرو می‌روند و حالت تلسکوپی را به وجود می‌آورند.

برای انتخاب جنس باتوم، باید علاوه بر وزن سبک، استحکام کافی داشته باشد.

باتوم‌ها در دو جنس آلومینیوم یا کربن عرضه می‌شوند. 

باتوم کوهنوردی کربنی سبک‌تر و محکم‌تر است،‌ ولی اگر آسیبی به آن برسد، کارایی خود را از دست می‌دهد(مقاومت کمتری دارد).

جنس دیگرباتوم، باتوم‌های آلومینیومی است که وزن آن‌ها کمی بیشتر است ولی استقامت بالایی داشته و همچنین قابل تعمیراند.

از لحاظ قیمت، باتوم‌های آلومینیومی قیمت کمتری از مدل های کربنی دارند.

• سُخمه و سرسُخمه:

قسمت نوک تیزِ انتهای عصا که از یک الماسه یا تنگستن تشکیل شده است که باعث فرو رفتن در برف یا زمین شده و از لغزش باتوم جلوگیری می‌کند.

سخمه دارای یک محافظ است که فقط وقتی درحال حمل هستیم یا باتوم در کوله قرار دارد، آن‌ را نصب می‌کنیم تا به کسی یا جایی آسیب نرساند.

امکانات و لوازم یدکی باتوم کوهنوردی

• گُل باتوم:

گل باتوم قطعه‌ای جانبی در برخی باتوم‌هاست که از جنس پلاستیکی است.

برای جلوگیری از فرو رفتن ناگهانی باتوم در برف، یخ، گِل یا شِن استفاده می‌شود.

• قابلیت آنتی‌شوک

سیستم آنتی‌‌شوک درواقع یک فنر است که در قسمت داخلی بدنه باتوم تعبیه شده است و فشاری را که به پاها وارد می‌شود را به دست منتقل می‌کند.

برای زمین‌های نرم وبرای حرکت رو یه پایین قابلیت مناسبی است ولی در زمین‌های سخت، مشکلاتی را جهت حفظ تعادل به‌وجود می‌آورد.

• قابلیت تا شدن

باتوم کوهنوردی تاشو به این خاطر طراحی شده‌ تا شما بتوانید آن‌ها را در ابعادی کم جمع کرده و در کوله‌پشتی خود قرار دهید.

برای شرکت در برنامه‌های طبیعت‌گردی و یا پیمایش با درجه سختی آسان و یا متوسط و یا اگر صرفه‌جویی در فضا یک معیار مهم برای شماست، این مدل باتوم‌ها هرگز شما را ناامید نخواهند کرد.

• چراغ

عصای کوهنوردی چراغ‌دار با دارا بودن یک چراغ LED در دسته آن، برای کوهنوردی در شب مناسب است.

در صورتیکه به دنبال یکسری لوازم یدکی باتوم کوهنوردی هستید مثل: کیف حمل باتوم، سخمه باتوم، محافظ سخمه، کیلیپس یدکی و… می‌توانید از لینک زیر سفارش دهید:

---

نحوه گرفتن و استفاده از عصای کوهنوردی

ابتدا حتما سرسُخمه را بردارید. (سرسُخمه فقط موقع حمل و در کوله روی باتوم نصب می‌شود)

تنظیم ارتفاع عصای کوهنوردی (سیستم بسته شدن):

این مرحله مربوط به باتوم‌های باقابلیت تنظیم است.

نحوه بسته شدن این سیستم تنظیمی یکی از مواردی است که هنگام انتخاب باتوم کوهنوردی باید در نظر داشته باشید.

این قفل‌ها یا به صورت اهرمی(کلیپسی/ضامنی) یا به صورت چرخشی (پیچشی) است. به طور کلی، توصیه می‌شود که از مدل‌های اهرمی که مورد اعتمادترند و طول عمر بیشتری دارند، استفاده کنید.

بر اساس قد شما و شیب زمین، ارتفاع باتوم تنظیم می‌شود. پیچ یا اهرم را تا نقطه استاپ باز می‌کنیم. (اگر بیشتر از نقطه استاپ/توقف باشد موجب شکستگی باتوم می‌شود).

در مسیرهای معمولی و هموار، زاویه بین بازو و آرنج باید ۹۰ درجه باشد.

در مسیرهای سربالایی طول باتوم‌ را کاهش و در سرپایینی‌ها، افزایش می‌دهیم. سپس پیچ را سفت کرده یا اهرم را می‌بندیم.

نحوه در دست گرفتن عصای کوهنوردی

برای گرفتن دسته باتوم، دست باید از زیر تسمه رد شود و دسته را بگیرد.

این‌گونه هم دست آزادی دارد و سریعتر خون به دست می‌رسد و دیرتر سرد می‌شود. باتوم هم نمی‌افتد.

نحوه راه رفتن با عصای کوهنوردی

راه رفتن با عصای کوهنوردی به صورت باتوم و پای مخالف می‌باشد. (باتوم چپ و پای راست / باتوم راست و پای چپ)

در مسیرهای شیب‌دار به سمت پایین، ارتفاع باتوم بلندتر می‌شود. حدود ۶۰ تا ۷۰ سانت باتوم را جلوی پای خود بگذارید و تا بغل پا آن را هدایت کنید.

در مسیرهای با شیب‌دار رو به بالا، ارتفاع باتوم کوتاهتر می‌شود. باتوم را بغل پا بگذارید و خودتان را به جلو هل ‌دهید.

با تمرین این سه حالت به تسلط در آن‌ها می‌رسید و خواهید دید که بار زیادی از روی پاهایتان برداشته می‌شود.

برای درک بهتر این حرکات ویدئوی زیر را حتما ببینید:

---

نکات خرید باتوم کوهنوردی

۱. تکی بخریم یا دوتایی؟

هنگام راه رفتن بدون حمل بار و کوله‌پشتی تفاوتی نمی‌کند که از یک یا دو باتوم استفاده شود.

اما در حمل بارهای سنگین به خصوص موقع استفاده از کوله پشتی برای حفظ تعادل، حتما باید از دو باتوم استفاده شود.

۲. چه برندی معتبرتر است؟

• برند خارجی: بلک دایموند (Black Diamond) معتبرترین برند خارجی است.

به‌صورت جفت به فروش می‌رسد. جنس بدنه از کربن است که قیمت بالایی دارد یا از جنس آلیاژ فولاد است که ارزان‌تر است.

برندهای خارجی معتبر دیگر: REI, Exped, Leki

• برندهای ایرانی: معتبرترین برند ایرانی، برند «هفت گوهر» است که در میان کوهنوردان ایرانی محبوبیت زیادی دارد.

برندهای معتبر دیگر: آل نیکو، بوفالو، کمپسور و…

۳. باتوم کوهنوردی دست دوم بخرم یا نه؟

ممکن است شما با نگاهی به قیمت‌ها و جیب خود، متوجه شوید که بودجه شما برای خرید یک عصای کوهنوردی گران و باکیفیت کافی نیست.

در این‌صورت دو راه پیش‌روی خود دارید:

خرید عصای کوهنوردی ارزان و کاررا‌ه‌انداز و یا خرید باتوم کوهنوردی دست دوم، با کیفیت و با قیمتی کمتر از نو.

پیشنهاد ما راهکار دوم است یعنی خرید باتوم کوهنوردی دست دوم که البته کیفیت و دوام خوبی داشته باشد.

کافی است نکاتی که در بالا گفتیم را در خاطر داشته باشید تا با خیال راحت جنس اصل را از قلابی و جنس مقاوم را از محصولی که دیگر عمرش را کرده‌، تشخیص بدهید.

حال سوال اینجاست که از کجا بخریم؟ می‌توانید با استفاده از سایت‌های دیوار یا شیپور، اقدام به ٰخرید عصای کوهنوردی دست دوم نمایید.

۴. تنظیم / تعمیر باتوم کوهنوردی، چگونه؟

بعد از هربار استفاده از باتوم، آن را تمیز کرده و جمع کنید. هیچ‌گاه قطعات باتوم را روغن‌کاری نکنید.

در هنگام تغییر طول، مراقب باشید از نقطه استاپ رد نشوید زیرا این کار باعث شکستن باتوم می‌شود.

با تعویض قطعات فرسوده باتوم، دیگر نیازی به داشتن عصای کوهنوردی جدید پیدا نکنید.

در ویدئو زیر نکاتی برای تعمیر قطعات عصای کوهنوردی گفته شده است:

ویدئو زیر را ببینید تا با ۵ اشتباه رایج در استفاده از باتوم کوهنوردی آشنا شوید و نحوه انجام درست آن‌ها را یاد بگیرید.

استفاده از باتوم کوهنوردی را جدی بگیرید. شاید در نگاه اول انتخاب پیش‌پا افتاده‌ای باشد ولی تاثیرات مثبت باورنکردنی را در طی مسیر و بعد از آن برجای خواهد گذاشت.

با توجه به بودجه خود می‌توانید با دیدن قیمت عصای کوهنوردی دیجی کالا انتخاب خوبی داشته باشید.

برای خرید باتوم کوهنوردی با تخفیف از دیجی کالا روی لینک زیر کلیک کنید: